بیماری های روماتیسمی روی تاندون ها، رباط ها، مفاصل، استخوان ها و عضلات بیمار تاثیر می گذارد. در این بین انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد که اصلاحاً زمانی به این اسم نامیده می‌شود که بر روی مفاصل تأثیر گذاشته باشد. این بیماری ها گاهی اوقات اختلالات عضلانی_اسکلتی نیز نامیده می‌شوند. علائم شایع آن عبارتند از:
- درد مفاصل
- از دست دادن قدرت حرکت مفاصل
- التهاب، تورم، قرمزی و گرم شدن ناحیه آسیب دیده
به رشته پزشکی تشخیص این نوع بیماری روماتولوژیست می گویند. در واقع اگر شما به یک پزشک عمومی مراجعه کنید و او تشخیص دهد که به بیماری روماتیسم مبتلا هستید از شما می‌خواهد تا به یک متخصص روماتولوژیست مراجعه کنید. بهترین متخصص روماتیسم برای تشخیص وضعیت بیماری، شما را معاینه می‌کند و یک برنامه درمانی که شامل قرص، دارو، ورزش های مرتب، رژیم غذایی سالم و مدیریت استرس است برای شما تجویز می کند.
اختلالات شایع روماتیسمی
سال ها پیش تمامی بیماری های روماتیسمی به عنوان یک نوع بیماری شناخته شده بودند اما الان بیش از ۲۰۰ نوع بیماری روماتیسم وجود دارد :
- نقرس
- اسکلرودرمی
- آرتروز
- آرتروز عفونی
- آرتروز روماتوئید
- آرتروز روماتوئید جوانان و غیره از نمونه‌های این بیماری هستند.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری روماتیسمی می شود؟
بیشتر اوقات این بیماری ها زمانی ایجاد می‌شوند که سیستم ایمنی بدن مختل شده و به بافت‌های خودی حمله کنند. پزشکان از علت به وجود آمدن خیلی از آن ها مطمئن نیستند اما گاهی اوقات می توان گفت که این بیماری ژنتیکی است و گاهی نیز ممکن است، تحت تاثیر عوامل محیطی مانند دود سیگار، آلودگی‌های مختلف و مواردی که باعث ایجاد عفونت می شوند به وجود آید. جنسیت نیز می‌تواند در بروز این بیماری تاثیرگذار باشد، اکثراً مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می شوند.
هنگام بروز این بیماری چه انتظاراتی باید داشته باشید؟
- برخلاف بیشتر بیماری‌های روماتیسمی که سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کند، استئوآرتریت هیچ ارتباطی با سیستم ایمنی بدن ندارد. این بیماری به غضروف های انتهای استخوان و مفاصل آسیب رسانده و حرکت کردن را بسیار دشوار می‌کند. این بیماری معمولا روی زانو ها، باسن، کمر، گردن، انگشتان و پاها تأثیر می‌گذارد.
علائم آن شامل:
درد، تورم، احساس گرما در نواحی گفته شده و دشوار شدن حرکت است.
- ضعیف شدن عضلات می‌تواند پایداری مفاصل را دچار مشکل کند. با توجه به اینکه این مشکل در کدام قسمت از بدن به وجود آمده است می‌تواند انواع حرکت ها را مانند نشستن، لباس پوشیدن، شانه کردن موها و گرفتن اشیا را دشوار کند.
برای تشخیص ، پزشک از شما سوال هایی پرسیده تا از پیشینه پزشکی شما مطلع شود. همچنین پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد تا متوجه شود مشکلی در انجام حرکت وجود دارد یا خیر. گاهی اوقات ممکن است پزشک از شما بخواهد تا آزمایش خون بدهید و یا اجازه دهید تا یک نمونه از مایع مفصلی شما گرفته شود. معمولاً از مفاصل افرادی که دچار آرتروز مفاصل شده اند با استفاده از اشعه ایکس عکس گرفته می‌شود ؛ این عکس فواصل مفصل ها را نشان می‌دهد. احتمالا پزشک از شما بخواهد تا ام آر آی (تصویر برداری با اشعه مغناطیسی) دهید تا تصاویری از قسمت های داخلی مفاصل شما را نیز به دست آورد.
روماتیسم مفاصل
روماتیسم مفاصل چیست؟ همانطور که گفته شد این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به بافت های خودی حمله کند و باعث ایجاد درد مفاصل و تورم شود. علائم آن شامل: درد و تورم در مفاصل، ایجاد مشکل در چشم و ریه، سخت شدن حرکت به خصوص هنگام صبح، خستگی، وجود توده هایی به نام گره‌های روماتوئیدی (توده‌های محکم در زیر پوست که در نزدیکی مفاصل تشکیل می شود)
تشخیص: موارد پزشکی ای که در مورد این بیماری مورد بررسی قرار می‌گیرد:
- آنتی بادی ضد هسته‌ای
- شمارش کامل گلبولهای خون
- میزان رسوب گلبولهای قرمز
- فاکتورهای روماتوئیدی
لوپوس
لوپوس چیست؟ لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که به آن اریتماتوز سیستمیک نیز می‌گویند. این بیماری بسیاری از اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد علائم آن شامل:
- درد مفاصل
- خستگی
- سخت شدن حرکت
- ریزش مو
- حساسیت به نور خورشید
- هنگام قرار گرفتن در معرض سرما انگشتان پا سفید و آبی شوند
- بروز مشکل در بخش‌های دیگر بدن مانند کلیه ها
- اختلالات خونی مانند کم خونی و کمبود گلبول های سفید و پلاکت های خون
- احساس درد در قفسه سینه و ریه ها
- تشنج و سکته مغزی
تشخیص:
بهترین متخصص روماتیسم برای اطلاع از پیشینه پزشکی شما سوال می پرسد و از شما می خواهد تا در آزمایشگاه آزمایش خون و ادرار دهید. آزمایش خون برای این بیماری شامل موارد زیر است:
- تست آنتی بادی ضد هسته‌ای که اکثر افراد مبتلا به این بیماری نتیجه این آزمایش آنها مثبت می شود
- آنتی بادی DNA
- آنتی بادی ضد اسمیت
روماتیسم ستون فقرات
روماتیسم ستون فقرات چیست؟ این بیماری با ایجاد درد در کمر خود را نشان می‌دهد. معمولاً مفاصل ستون فقرات که به لگن متصل است را درگیر می‌کند. این بیماری بیشتر در مردان جوان (تا سن ۳۰ سال) به خصوص در نوجوانان دیده می شود. علائم آن شامل: درد تدریجی در ناحیه کمر و باسن، کمر دردی که راه رفتن را بسیار دشوار می‌کند، احساس درد در شانه ها و گردن، احساس درد در قسمت پشتی بدن به خصوص هنگام بلند شدن و یا استراحت کردن، در صورت بی‌توجهی به علائم گفته شده ممکن است این بیماری شما را از انجام فعالیت های روزانه بازدارد. تشخیص: علاوه بر تشخیص فیزیکی، پزشک از شما می خواهد تا برای تشخیص پروتئین های بدن آزمایش خون بدهید.
سندروم شوگرن
سندروم شوگرن چیست؟ این سندروم با ایجاد اختلالات التهابی مزمن عملکرد غدد بزاقی را مختل می‌کند و به سیستم ایمنی بدن وابسته است. این بیماری در زنان شایع تر است. علائم آن شامل
- خشکی چشم ( غدد چشمی، اشکی تولید نمی‌کنند)
- خشکی دهان
- سوزش چشم
- پوسیدگی دندان
- برفک دهان
- بیماری لثه
- احساس درد در مفاصل
- بیماری های داخلی
تشخیص:ممکن است پزشک برای تشخیص این بیماری بیوپسی انجام دهد و از بافت های داخلی دهان و لب نمونه‌گیری کند.
آرتریت پسوریاتیک (ورم مفاصل)
ورم مفاصل چیست؟ این بیماری نوعی آرتروز خود ایمنی است که علائم پوستی به همراه دارد. آرتریت پسوریاتیک چندین نوع دارد که ما چند نوع از آن را برایتان آورده ایم :
متقارن: در مفاصل هر دو طرف بدن تاثیر می گذارد
کالبدشناسی: بر روی انتهای انگشتان پا و ناخن ها تاثیر می گذارد
التهاب مهره ها: روی ستون فقرات و گردن تاثیر می‌گذارد
ورم مفاصل: روی انتهای انگشتان دست اثر می‌گذارد و ممکن است شدیدترین نوع این بیماری باشد
علائم آن شامل:
- مفصل متورم و دردناک است
- دشوار شدن حرکت
- متورم شدن انگشتان پا در رباط و تاندون ها
- خستگی
- ملتهب شدن چشم ها
- فعال شدن بیماری های پرخطر
- برای برخی افراد ممکن است قبل از این علائم گفته شده علائم پوستی ایجاد شود، اما برخی دیگر هرگز علائم پوستی ندارند .
تشخیص: تشخیص این بیماری بسیار دشوار است و می‌تواند به بیماری نقرس و یا پوکی استخوان شباهت داشته باشد. همانطور که گفته شد ژن ، نقش مهمی در پیدایش بیماری ها دارد. پزشک مفاصل شما را معاینه می‌کند تا از وجود التهاب و تورم مفصلی آگاه شود ؛ همچنین ممکن است مایع مفصلی را خارج کرده تا مطمئن شود که به بیماری نقرس مبتلا شده‌اید یا خیر. پزشک پوست شما را نیز بررسی می‌کند آزمایشات این بیماری شامل:
- سرعت رسوب گلبول قرمز
- فاکتورهای روماتوئیدی که برای افراد مبتلا به این بیماری جواب آن منفی است.
نقرس
نقرس چیست؟ یک نوع از بیماری های روماتیسمی است که مفصل کریستال های اسیدی تولید می کند. علائم این بیماری اغلب به سرعت رشد می کند و ممکن است شما متوجه موارد زیر شوید:
- درد مفاصل شدید: احتمالاً این بیماری بیشتر انگشتان پا را درگیر می کند ، اما می‌تواند تا مچ پا، آرنج، زانو و انگشتان هم کشیده شود .
- ناراحتی: گاهی اوقات با وجود از بین رفتن بیماری ممکن است همچنان در مفصل احساس درد وجود داشته باشد .
- تورم و قرمزی: مفصل متورم و قرمز می شود .
- سخت شدن حرکت: مفصل ممکن است خشک شود و راه رفتن و یا هر حرکت دیگری را مشکل کند .
تشخیص: پزشک از شما سوال های نظیر موارد زیر را می‌پرسد :
- احساس درد ناگهانی خصوصاً شب‌ها
- یک یا دو مفصلی که علائم گفته شده را دارا باشد
آزمایشات مورد نیاز برای این بیماری شامل آزمایشات: سینوویال برای بررسی اسید موجود در مفصل، اوریک اسید، بررسی کلیه ها، شمارش گلبول های سفید، آنتی بادی ضد هسته‌ای است .
اسکلرودرمی
اسکلرودرمی چیست؟ این بیماری به معنی سخت شدن و پینه بستن پوست است. این بیماری که یکی دیگر از بیماری های روماتیسمی می باشد، دو نوع دارد:
اسکلرودرمی موضعی:
در کودکان شایع‌تر است و حدود ۹۰ درصد کودکان بین ۲ تا ۱۴ ساله در معرض این بیماری قرار می‌گیرند. این بیماری در بزرگسال ۴۰ ساله نیز دیده شده است. اسکلرودرمی بافت پوست، ماهیچه و استخوان ها را سخت می کند.
اسکلروز سیستمیک:
این مورد بر روی تمامی قسمت های بدن از جمله پوست و رگ های خونی، ماهیچه ها و مفاصل تأثیر می‌گذارد. علائم این بیماری به این موضوع بستگی دارد که شما به کدام نوع آن مبتلا شده اید، علائم آن شامل:
- تجمع کلسیم در زیر پوست
- مشکل هضم
- خشکی دهان
- خشکی چشم و پوست و واژن
- مشکلات کلیوی و عروقی
- سخت شدن مفاصل
- متورم و گرم شدن مفصل
- ضخیم شدن پوست انگشتان
- ضعیف شدن ماهیچه ها
- بی رنگ شدن انگشتان پا به دلیل مشکل در خون رسانی
تشخیص:
بهترین متخصص روماتیسم برای شما آزمایش های آنتی بادی ضد هسته‌ای و آنتی بادی سانترومر تجویز می کند.
آرتروز عفونی
آرتروز عفونی چیست؟ این بیماری ناشی از وجود عفونت در مفاصل است. علائم آن تورم و درد شدید مفاصل است و معمولا فقط یک مفصل را درگیر می کند (بیشتر اوقات مفصل زانو درگیر می شود) اما می‌تواند در مچ پا و باسن نیز دیده شود.
تشخیص: پزشک ممکن است برای شما آزمایش نمونه برداری بنویسد تا متوجه شود چه چیزی باعث ایجاد عفونت شده است. گاهی اوقات ممکن است از شما بخواهد تا MRI و یا سونوگرافی دهید.
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان
این بیماری شایع ترین ورم مفاصل در کودکان است و در دسته بیماری های روماتیسمی جای می گیرد. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به بافت های خودی حمله می کند و باعث ایجاد تورم و التهاب در مفاصل و سایر بخش‌های داخلی بدن می‌شود. علائم آن: درد مفاصل، تب و مفصل متورم است.
تشخیص: پزشک دامنه حرکات بیمار را بررسی می‌کند و آزمایش هایی نظیر:
- آنتی بادی ضد هسته‌ای
- شمارش گلبول های خون
- میزان رسوب گلبولهای قرمز و
- فاکتورهای روماتوئیدی را برای شما می نویسد
ممکن است شما بخواهد MRI و سی تی اسکن نیز انجام دهید.
آرتریت گیجگاهی
این بیماری یک بیماری التهابی است که در افراد مسن شایع تر است. علائم آن:
- تب
- سخت شدن حرکت پس از نشستن و یا دراز کشیدن
- کاهش وزن
- اشتهای کم
- احساس درد در مفاصل (حداقل در دو مفصل متفاوت مانند گردن ران و باسن)
آرتریت واکنشی
این بیماری ناشی از ایجاد التهاب و عفونت در قسمت‌های مختلف بدن مانند روده، دستگاه تناسلی و مجاری ادراری است. علائم این بیماری در ابتدا خفیف است و ممکن است گاهی هفته‌ها طول بکشد تا متوجه آن شوید. معمولاً مجاری ادراری اولین جایی است که تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرد. زنان ممکن است متوجه این بیماری نشوند:
- احساس درد هنگام اجابت مزاج
- زود به زود به سرویس رفتن
- چشم ها قسمت بعدی بدن است که مورد هدف این بیماری قرار می گیرد. قرمزی، درد، تاری دید، از علائم آن هستند.
- مفاصل آخرین بخش مورد هدف این بیماری است و علائم آن: زانو درد، تورم مچ پا، تورم تاندون ها، کمر درد، التهاب ستون فقرات و لگن است.
تشخیص: پزشک چشم ها، پوست، مفصل و ناحیه تناسلی شما را بررسی می کند. ممکن است پزشک از شما بخواهد تا آزمایش خون بدهید تا از وجود علائم التهابی را مطمئن شود. علائم التهابی شامل:
- سرعت رسوب گلبول قرمز
- پروتئین واکنشی
- شمارش گلبول های خون
