فتق دیسک کمر اغلب باعث درد ناگهانی و شدید کمر می شود . دیسک با فشار بر روی مسیر عبور اعصاب ، سبب ایجاد درد و سایر علائم در پا می شود ؛ در بیشتر موارد ، علائم به تدریج و در طی چند هفته کاهش می یابند . توصیه ی عمده ای که از جانب پزشکان به افراد مبتلا به فتق دیسک بین مهره ای می شود این است که ، تا جایی که امکان دارد با این بیماری کنار بیایید. مسکن ها نیز ممکن است کمک کننده باشند، گاهی اوقت دستکاری نخاعی نیز این درد را کاهش می دهد . در صورت تداوم علائم بیمار ، جراحی یکی از گزینه های روی میز است .
فتق دیسک کمر (بین مهره ای) چیست ؟
زمانی که شما مبتلا به فتق دیسک بین مهره ای (دیسک لغزنده) می شوید ، در واقعیت دیسک شما لیز یا لغزنده نشده است ! اتفاقی که رخ داده این است که قسمتی داخلی بخش نرم تر دیسک (هسته ی پالپوس) از قسمت ضعیف تر دیسک به سمت بیرون بر آمده می شود (تبدیل به فتق می شود) . دیسک بیرون زده ممکن است ساختار های اطراف خود اعم از عصبی که از نخاع عبور می کند را تحت فشار قرار دهد. همچنین التهاباتی نیز ممکن است در اطراف دیسک بر آمده ظاهر شود. این التهاب عصب را تحریک کرده و و ورم ناشی از التهابات فشار را بر روی اعصاب تشدید می کند .
هر کدام از دیسک ها ممکن است دچار فتق شوند . با این وجود ، بیشتر فتق دیسک بین مهره ای در قسمت پایینی کمر (ستون فقرات کمری) رخ می دهند . میزان و سایز بیرون زدگی متفاوت است. به عنوان یک قانون ، هر چه برآمدگی دیسک سایز بزرگ تری داشته باشد ، علائم شدید تری را برای بیمار در پی دارد .
درک ستون فقرات
ستون فقرات از تعداد زیادی استخوان به نام “مهره” تشکیل شده است . هر استخوان (مهره) تقریبا به شکل یک استوانه ی مسطح بوده و بین هر مهره یک دیسک وجود دارد. دیسک از یک ماده ی محکم و لاستیکی ساخته شده است. ساختار دیسک کمک شایانی به انعطاف پذیری ستون فقرات می کند . تمام دیسک های ستون فقرات مشابه یکدیگر هستند : قسمت بیرونی از جنس فیبری محکم و قسمت درونی یک ماده ی نرم تر ژل مانند که با نام هسته ی پاپلوس شناخته می شود .
نخاع حاوی اعصابی است که از مغز منشا گرفته و توسط ستون فقرات محافظت می شوند . اعصابِ نخاع از بین مهره ها ، به قسمت های مختلف بدن انشعاب پیدا می کنند .
رباط های محکمی به مهره های وصل شده اند ؛ این رباط ها ، قدرت و حمایت بیشتری را در اختیار ستون فقرات قرار می دهند . ماهیچه های مختلفی نیز در اطراف ستون فقرات بوده و به قسمت های مختلف آن متصل شده اند .
چه افرادی دچار فتق دیسک بین مهره ای می شوند ؟
درد کمر یکی از درد های شایع است. با این وجود تنها 1 مورد از 20 مورد کمر درد ناگهانی (حاد) ناشی از فتق دیسک بین مهره ای است . (بیشتر موارد کمر درد در دسته ی کمر درد های ساده طبقه بندی می شوند. تصور می شود که کمر درد های ساده در اثر مشکلات جزئی در ماهیچه ها ، رباط ها و یا در سایر ساختار ها ایجاد می شود. برای مثال ، عضله ای که دچار گرفتگی شده باشد .)
شایع ترین سن برای مبتلا شدن به فتق دیسک بین مهره ای ، 30 تا 50 سال بوده و مردان دو برابر زنان به این بیماری مبتلا می شوند. همچنین بروز فتق دیسک بین مهره ای در افراد زیر 20 سال نادر است .
چه چیزی باعث فتق دیسک بین مهره ای می شود ؟
دلیل اینکه چرا دو فرد با شرایط فیزیکی یکسان ، کار مشابهی را انجام دهند و یا وزن یکسانی را تحمل کنند ، یکی دچار فتق دیسک بین مهره ای شده و دیگری نمی شود ، مشخص نیست. اما اینگونه به نظر می رسد، که بعضی از افراد در قسمت بیرونی دیسکی که دچار فتق می شود ، نقطه ضعفی داشته باشند. موارد مختلفی ممکن است بخش داخلی نرم تر را هدف قرار داده تا از قسمت ضعیف تر دیسک بیرون بزند. برای مثال عطسه کردن ، خم شدن غیر معمول و یا بلند کردن یک جسم سنگین در شرایط نا مناسب ، می تواند فشار مضاعفی را بر روی دیسک تحمیل کند . فاکتور هایی که ممکن است خطر ابتلا به فتق دیسک بین مهره ای را افزایش دهند شامل :
- شغلی که لازمه ی آن بلند کردن مکرر اجسام است .
- شغلی که نشستن (به خصوص رانندگی ) طولانی مدت را شامل می شود .
- ورزش هایی که فرد باید وزنه ای را تحمل کند (وزنه برداری و غیره) .
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن (چاقی)
- افزایش سن (احتمال اینکه دیسک دچار ضعف شود ، با افزایش سن بالا می رود) .
علائم فتق دیسک بین مهره ای که بهترین متخصص کمر درد باید آنها را مورد بررسی قرار دهد عبارتند از:
1 – درد کمر
این درد اغلب شدید بوده و به طور ناگهانی ظاهر می شود. درد کمر معمولا با ثابت دراز کشیدن آرام تر و با حرکت کردن کمر ، عطسه و سرفه شدت می یابد .
2 – درد ریشه ی عصب
درد ریشه ی عصبی ، دردی است که در آن عصب رد شده از ستون فقرات ، توسط فتق دیسک بین مهره ای و یا التهاب و ورم ناشی از آن ، تحت فشار قرار گرفته و تحریک می شود. با اینکه مشکل در ناحیه ی کمر به وجود آمده است اما شما علاوه بر کمر در هر قسمتی که اعصاب از آن عبور کرده است نیز احساس درد خواهید کرد. بنابراین ، احتمالا شما درد را در قسمت هایی مانند پایین زانو ، ماهیچه ی ساق پا و اطراف انگشتان پا نیز احساس می کنید .
درد ریشه ی عصب ، از خفیف تا شدید متغیر بوده اما این درد معمولا از درد خود کمر بدتر است . اغلب افرادی که درد ریشه ی عصب را تجربه کرده اند ، آن را ” درد سوزناک ” توصیف می کنند . عصب سیاتیک ، یک عصب طولانی و بزرگ بوده که خود شامل اعصاب کوچک ترِ نشات گرفته از نخاع در قسمت پایین تر از کمر است. عصب سیاتیک در قسمت های عمقی باسن و پایین پشت پا قرار گرفته است. برای هر پا یک عصب سیاتیک جدا تعریف شده است (اصطلاح سیاتیک به معنای ریشه ی عصب ، عصب سیاتیک است ) .
3 – بعضی از افراد ممکن است علائمی نداشته باشند
در یک مطالعه ی تحقیقاتی که در آن اسکن کمر افراد عادی گرفته شده است ،مشخص شده که برخی از افراد بدون هیچ گونه علامتی دچار فتق دیسک بین مهره ای شده اند . این گونه تصور می شود که علائم این بیماری عمدتا زمانی ظاهر می شود. بدین صورت که فتق به وجود آمده عصب را تحت فشار قرار داده و یا تحریک کند. برخی از فتق ها ممکن است کوچک بوده و یا به دور از اعصاب به وجود بیایند. مشخص نشدن علائم این بیماری تنها در بعضی از افراد مبتلا رخ می دهد .
